Patiëntenrechten en -verantwoordelijkheden

Bekijk de animatievideo betreffende rechten en verantwoordelijkheden van de patiënt.

Hieronder vindt u de link naar de informatie van de Federale Overheidsdiensten.

Link website FOD

1. Overzicht van de patiëntenrechten

De zorgverlener biedt u kwalitatieve zorg

Als patiënt hebt u recht op zorg die voldoet aan uw medische behoeften, gebaseerd op de kennis van de zorgverleners en de beschikbare technologie. U heeft recht op zorg die uw menselijke waardigheid respecteert. Iedereen verdient gelijke zorg, ongeacht bijvoorbeeld leeftijd, geslacht of sociale achtergrond. Ook de behandeling van lichamelijke en geestelijke pijn maakt deel uit van de zorg.

De levensdoelen, waarden en voorkeuren van patiënten moeten centraal staan in hun zorg. De wet moedigt patiënten en zorgverleners aan om hier samen over na te denken en te spreken. Dit noemen we ‘vroegtijdige zorgplanning’. Daarbij kunt u in uw patiëntendossier laten registreren wat uw voorkeuren en wensen zijn voor de zorg die u in de toekomst wenst te ontvangen.

Recht op vrije keuze van zorgverlener

U mag zelf kiezen wie uw zorgverlener is en u kan deze keuze later ook wijzigen. U mag ook bij een andere zorgverlener een tweede mening vragen. Om geïnformeerd te kiezen van welke zorgverleners u zorg wil krijgen, zullen zij informatie over hun competenties beschikbaar houden. Een patiënt mag dus aan een zorgverlener vragen wat zijn beroepsbekwaamheid en ervaringen zijn.

De wet of omstandigheden eigen aan de gezondheidszorg kunnen die vrije keuze in sommige gevallen beperken (bijvoorbeeld bij een gedwongen opname van een persoon met een geestesziekte of bij aanwezigheid van slechts één specialist van een medische discipline).

Anderzijds kan elke zorgverlener een patiënt omwille van persoonlijke of professionele redenen weigeren een dienst te verstrekken, behalve bij spoedgevallen. Als de zorgverlener de behandeling onderbreekt, dan moet deze de continuïteit van de zorg waarborgen. Dit betekent dat hij u moet informeren over de zorgverlener tot wie u zich kan richten voor een vervolgbehandeling. Daarnaast kan hij, op verzoek van of met akkoord van de patiënt, het patiëntendossier overdragen aan een andere arts. Dit garandeert dat u de nodige zorg blijft ontvangen.

De zorgverlener respecteert uw privacy

Alleen relevante personen zijn aanwezig bij uw zorg en uw gegevens blijven bij uw zorgverlener.

• Alleen de personen wiens aanwezigheid beroepshalve verantwoord is, mogen bij een behandeling of onderzoek aanwezig zijn, tenzij u instemt met de aanwezigheid van bijkomende personen
• U kunt ook vragen om een vertrouwenspersoon bij de zorg aanwezig te laten zijn. De zorgverlener respecteert dit verzoek, tenzij er gegronde redenen zijn om dit te weigeren (bijvoorbeeld hygiënische redenen).
• Een zorgverlener mag geen informatie over de gezondheidstoestand van de patiënt doorgeven aan anderen, tenzij dit uitdrukkelijk bij wet is voorzien of wanneer de patiënt hier toestemming voor gaf.

De bescherming van uw gezondheidsgegevens valt onder de privacywetgeving (GDPR).

Recht op een zorgvuldig bijgehouden patiëntendossier, met mogelijkheid tot inzage en afschrift

U heeft het recht om uw patiëntendossier in te kijken en een afschrift (kopie) te vragen van de gegevens die erin staan.

Zorgverleners houden voor elke patiënt zorgvuldig een dossier bij, dat op een beveiligd platform bewaard wordt. Dit dossier bevat de identiteitsgegevens van de patiënt alsook medische, verpleegkundige en paramedische informatie. Deze gegevens maken een goede en veilige zorgverlening gemakkelijker. U kan hieraan bepaalde documenten laten toevoegen (bijvoorbeeld een wilsverklaring of een document waarin u een vertrouwenspersoon of vertegenwoordiger aanduidt).

Patiënten hebben ook recht op toelichting over hun patiëntendossier. Daarin worden vaak moeilijke woorden gebruikt. U heeft het recht op uitleg van uw zorgverlener daarover.

Het ziekenhuis is verplicht om dit dossier zorgvuldig en veilig bij te houden. U kan niet vragen dat er geen dossier wordt opgemaakt. Als u van zorgverlener verandert, kan u vragen om uw patiëntendossier over te dragen om de continuïteit van de zorg te waarborgen.

Inzage en afschrift (kopie)
U heeft het recht om het patiëntendossier in te kijken en uitleg te krijgen over de inhoud. Een eerste afschrift van het dossier is gratis. In sommige gevallen kan een zorgverlener een afschrift weigeren als er aanwijzingen zijn dat de patiënt onder druk wordt gezet om informatie te delen met anderen.
U kunt ook uw vertrouwenspersoon toegang geven tot uw dossier. Meer informatie over het raadplegen van uw digitale dossier kunt u verkrijgen bij uw zorgverlener of bij de ombudsdienst.

Vind hier het invuldocument.

Inzage in het dossier van een overleden patiënt
Hiervoor zijn er specifieke regels:

Bij een meerderjarige overledene kunnen nabestaanden de informatie in het patiëntendossier niet zelf inkijken en er geen afschrift van krijgen. Enkel de echtgenoot/partner en bloedverwanten tot en met de tweede graad (ouders, kinderen, broers en zussen, grootouders, kleinkinderen) kunnen dit laten inzien door een zorgverlener naar keuze. Zij moeten hiervoor een schriftelijke aanvraag indienen, waarin de reden voor de inzage wordt gemotiveerd. De patiënt mag hiertegen geen bezwaar gemaakt hebben tijdens zijn leven.

Bij een minderjarige overledene hebben de ouders, voogden en pleegouders recht op inzage en afschrift, tenzij de minderjarige tijdens zijn leven hiertegen bezwaar maakte. Andere bloedverwanten tot en met de tweede graad (grootouders, broer en zussen) kunnen een schriftelijke aanvraag indienen met de reden van hun verzoek.

Vind hier het invuldocument

Recht op vrij toestemmen in een tussenkomst, na voorafgaande informatie

Voordat een behandeling of onderzoek plaatsvindt, moet de zorgverlener u voldoende informatie geven over de kenmerken ervan:

• het doel, de graad van urgentie, de duur, de nevenwerkingen en risico’s, de nazorg, enzovoort
• de kostprijs (honoraria, remgelden, supplementen, enzovoort)
• de mogelijke alternatieven

Pas nadat de patiënt daartoe zijn vrije en geïnformeerde toestemming gegeven heeft, mag de zorgverlener de behandeling of het onderzoek uitvoeren. Deze toestemming kan u mondeling geven of uit uw gedrag worden afgeleid (bijvoorbeeld: u steekt uw arm uit voor een injectie). Zo gewenst legt de zorgverlener de toestemming schriftelijk vast. U kunt uw toestemming op elk moment weer intrekken.

Als u tijdelijk niet in staat bent om beslissingen te nemen (bijvoorbeeld bij bewusteloosheid), kan een wilsverklaring of vertegenwoordiger uw voorkeuren aangeven.

Wanneer het onmogelijk is om de toestemming van de patiënt of die van zijn vertegenwoordiger te achterhalen (bijvoorbeeld bij een spoedgeval), handelt de zorgverlener in het belang van de gezondheid van de patiënt.

Meer informatie over de patiëntenrechten vindt u op de website van het ziekenhuis en op de website van de Belgische overheid.

Recht op informatie over uw gezondheidstoestand

U hebt recht op alle informatie die nodig is om inzicht te krijgen in uw gezondheidstoestand (uw diagnose, ook al is deze negatief) en de vermoedelijke evolutie ervan. Zorgverleners geven u deze informatie op een duidelijke en begrijpelijke manier. U kunt ook vragen om deze informatie schriftelijk te ontvangen.

Als u bepaalde informatie over uw gezondheidstoestand niet wil krijgen, moet u dat uitdrukkelijk zeggen tegen uw zorgverlener. Uw verzoek moet in het patiëntendossier worden opgenomen. De zorgverlener zal uw wens respecteren, tenzij het niet meedelen van deze informatie een duidelijk ernstig nadeel voor uw gezondheid of die van anderen oplevert, bijvoorbeeld bij een besmettelijke ziekte.

Als een zorgverlener oordeelt dat het een duidelijk ernstig nadeel zou meebrengen om alle informatie aan u mee te delen, kan deze beslissen om de informatie in stapjes mee te delen of op een later tijdstip. Als u een vertrouwenspersoon heeft aangewezen, licht de zorgverlener hem hierover in.

Recht op klachtbemiddeling

Heeft u een klacht? Dan kan u dit best meteen op een respectvolle manier vertellen aan de betrokken medewerker. Geraken jullie er niet uit? Dan kan u bij de ombudsdienst terecht.

Wanneer u meent dat één van uw rechten als patiënt geschonden is in het H. Hartziekenhuis Mol, dan kan u een klacht neerleggen bij de ombudsdienst van het ziekenhuis. U kan zich daarin laten bijstaan door een zelf gekozen vertrouwenspersoon.

Ook bepaalde nabestaanden kunnen een klacht indienen als zij vermoeden dat de patiëntenrechten van een overleden persoon niet gerespecteerd werden. Voor een meerderjarige overleden patiënt komt dit klachtrecht toe aan de echtgenoot of samenwonende partner en bloedverwanten tot en met de tweede graad (ouders, kinderen, broers en zussen, grootouders, kleinkinderen) en de persoon die op het moment van overlijden handelde als vertegenwoordiger van de patiënt. Voor een minderjarige overleden patiënt kunnen de ouder(s), voogd(en) of pleegouder(s) klacht neerleggen.

Contactformulier

Recht op vertrouwenspersoon en vertegenwoordiger

U heeft het recht om u bij elke behandeling, onderzoek, gesprek, … te laten bijstaan door een vertrouwenspersoon. De vertrouwenspersoon kan ook bepaalde rechten buiten uw afwezigheid uitoefenen als u hem daartoe de opdracht geeft. Als u uw patiëntenrechten (tijdelijk) niet (meer) zelf kan uitoefenen, doet een vertegenwoordiger dat in uw plaats.

Het verschil tussen deze twee rollen is afhankelijk van de wilsbekwaamheid van de patiënt. Een wilsbekwame patiënt kan zelf zijn wil uitdrukken, terwijl een wilsonbekwame patiënt dit (tijdelijk) niet kan (bijvoorbeeld door coma of dementie).

De vertrouwenspersoon van de wilsbekwame patiënt
De vertrouwenspersoon kan een familielid, een vriend of elke andere persoon zijn die de patiënt zelf kiest. Deze persoon helpt de patiënt, maar mag geen beslissingen in zijn plaats nemen. De patiënt bepaalt zelf wie de vertrouwenspersoon is en u mag er meerdere hebben. De patiënt kan beslissen dat de vertrouwenspersoon bepaalde rechten ook zonder zijn aanwezigheid mag uitoefenen. Dit zijn ze:

• Informatie ontvangen over de gezondheid van de patiënt;
• Informatie ontvangen over de geplande zorg;
• Inzage in en afschrift van het patiëntendossier.

De vertegenwoordiger van de wilsonbekwame patiënt
Voor zover en zolang als een patiënt niet in staat is om zijn patiëntenrechten zelf uit te oefenen, doet een vertegenwoordiger dit in de plaats van de patiënt.

Vertegenwoordiging van minderjarigen
De vertegenwoordiger van een minderjarige zijn de ouder(s), voogd(en) of pleegouder(s)). De minderjarige moet wel betrokken worden op een manier afgestemd op zijn leeftijd en maturiteit. Per patiëntenrecht wordt er beoordeeld of, en in welke mate, de minderjarige in staat is om al zelfstandig te beslissen. Vanaf 15 jaar zijn patiënten over het algemeen in staat om zelfstandig hun patiëntenrechten uit te oefenen.

Vertegenwoordiging van meerderjarigen
De meerderjarige patiënt kan zelf een vertegenwoordiger naar keuze aanduiden. Dat doet u schriftelijk bijvoorbeeld via het formulier hieronder of via een zorgvolmacht. De patiënt kan meerdere vertegenwoordigers aanduiden en de volgorde bepalen waarin zij aan de beurt komen. Als zo een document ontbreekt, bepaalt de wet patiëntenrechten wie als vertegenwoordiger mag optreden. Dit is de wettelijke volgorde:

1. Vertegenwoordiger (schriftelijk aangeduid door de patiënt)
2. Bewindvoerder over de persoon
3. Samenwonende echtgenoot/partner
4. Meerderjarig kind
5. Ouder
6. Meerderjarige zus/broer
7. Beroepsbeoefenaar

Er kan maar één vertegenwoordiger tegelijkertijd optreden.

Vertrouwenspersoon of vertegenwoordiger aanduiden

Om een vertrouwenspersoon en/of een vertegenwoordiger aan te duiden, heeft de overheid formulieren opgesteld. De patiënt kan dit formulier gebruiken of voor een andere formulering kiezen (bijvoorbeeld zorgvolmacht).

Het is aan de patiënt of vertegenwoordiger om deze documenten kenbaar te maken aan de zorgverleners en/of te laten toevoegen aan uw patiëntendossier.

Document aanwijzing van een vertrouwenspersoon

Document aanwijzing van een vertegenwoordiger

Heeft u nog vragen?

• www.patientrights.be
• Brochure patiëntenrechten

2. Verantwoordelijkheden

WAT VERWACHTEN WIJ VAN U?

Om de best mogelijke medische zorg te verkrijgen, is het ook nodig dat u zich als patiënt aan enkele afspraken houdt.
Goede afspraken scheppen vertrouwen en openheid en stellen de zorgverleners in staat u de beste zorg te verstrekken.

U geeft juiste informatie over uw identiteit.

Om uzelf en andere patiënten te beschermen, moet u zich correct identificeren in het ziekenhuis. Dat is nodig om misbruik te voorkomen en te vermijden dat gegevens onder een verkeerde naam worden vastgelegd in het medisch dossier. We vragen uw wettelijk en geldig legitimatiebewijs, zoals uw identiteitskaart. U verleent uw medewerking.

De zorgverlener mag van u verwachten dat u juiste en volledige informatie geeft over uw gezondheidstoestand en uw medicatiegebruik. Alleen zo is de zorgverlener in staat u zo goed mogelijk te behandelen. Als patiënt hebt u de plicht mee te werken aan de behandeling waarmee u hebt ingestemd. Volg de adviezen van uw arts dus goed op en verleen uw medewerking aan de zorgverleners. Kom ook uw afspraken na. Als u onvoorzien verhinderd bent, verwittig dan zo snel mogelijk uw arts.

U betaalt voor uw behandeling.

Het ziekenhuis heeft recht op betaling voor de verstrekte zorg. Wanneer u gebruik maakt van de medische diensten van het ziekenhuis, bent u aansprakelijk voor de betaling van de kosten. Indien nodig, moet u een voorschot betalen. Wij proberen het zo te regelen dat u zich over de betaling zo weinig mogelijk zorgen hoeft te maken. Hiervoor moet u wel uw verzekeringsgegevens meebrengen naar het ziekenhuis. Bij een opname krijgt u ook een verklaring met uw kamerkeuze en de financiële voorwaarden. Stel gerust vragen als u meer informatie wenst. “U kan een kostensimulatie laten uitvoeren in het ziekenhuis. Sommige kosten zijn echter niet op voorhand te bepalen.”

U behandelt materialen met zorg.

Draag zorg voor het materiaal in het ziekenhuis: breng geen beschadiging of vervuiling toe. Laat ook geen materiaal rondslingeren en gooi afval in de vuilnisbak. Respecteer het werk van het onderhoudspersoneel en houd gangen, wachtzalen, toiletten en andere ruimtes netjes.

Uw eigen waardevolle voorwerpen of grote geldbedragen laat u het best thuis. Het ziekenhuis is niet aansprakelijk voor verlies of diefstal.

U leeft de huisregels na.

Als patiënt respecteert u de privacy en de rust van uw medepatiënten. Om de rust en veiligheid in het ziekenhuis te garanderen, moeten bezoekers de bezoekuren respecteren.
Er geldt een algemeen rookverbod in het ziekenhuis. Roken is enkel toegestaan in de rokerszones buiten het ziekenhuis. Sigarettenpeuken horen thuis in de asbakken.

U respecteert de zorgverleners.

Fatsoen en wederzijds respect vormen de basis voor contacten tussen medewerkers van het ziekenhuis, patiënten en bezoekers.In het ziekenhuis is geen plaats voor denigrerende of discriminerende opmerkingen, agressief gedrag of andere vormen van bedreiging.

3. Wat als deze regels niet nageleefd worden?

Uw rechten

Zijn er vragen of heerst er een ontevredenheidsgevoel? Vindt u dat uw patiëntenrechten niet gerespecteerd worden? Dan kunt u contact opnemen met de ombudsdienst. De ombudsdienst luistert naar uw verhaal en geeft informatie. Wanneer u een geschil met uw zorgverlener zelf niet kan oplossen, kan de ombudsdienst bemiddelen.

Uw verantwoordelijkheden

Als u uw verantwoordelijkheden niet nakomt, kan dit een reden zijn om de behandeling stop te zetten. Bij agressie of geweld wordt de politie ingeschakeld. Als u uw factuur niet betaalt, worden kosten aangerekend en in een latere fase gerechtelijke stappen ondernomen voor de inning. U bent misschien niet altijd in staat uw plichten na te komen. Meld dit aan onze medewerkers. Wij proberen alles in het werk te stellen om een oplossing te vinden.

“Respectvol met elkaar omgaan, daar wordt iedereen beter van.”

4. Contact

• Ombudsdienst: ombudsdienst@azmol.be – 014/71 24 42
• Patiëntenbegeleiding – sociale dienst: 014/71 20 81
• Onthaal: 014/71 20 00

5. Enkele ethische vraagstukken

Het ziekenhuis gebruikt, naast het ethisch kader gebaseerd op de ‘rechten van de patiënt’, ook richtlijnen rond bijzondere onderwerpen met een ethisch karakter. Onze medewerkers respecteren deze richtlijnen die opgesteld zijn conform de wettelijke voorschriften. Zo heeft het ziekenhuis richtlijnen over:

• DNR (do not reanimate) code
• Experimenten op mensen
• Euthanasie
• Palliatieve sedatie
• Patiënt immobilisatie en fixatie
• Weigering tot behandeling door het ziekenhuis of de arts
• Weigering behandeling door de patiënt/familie
• Inzage en afschrift medisch dossier
• Omgaan met wilsverklaringen.

Indien u graag hulp of ondersteuning heeft rond één van bovenvermelde richtlijnen, kan u terecht bij de “Commissie medische ethiek” via dr. J.W. Verstraten, voorzitter commissie.

6.  Wanneer kan een schadegeval door de verzekeraar worden vergoed ?

Niet elk schadegeval dat zich voordoet in het ziekenhuis geeft automatisch aanleiding tot schadevergoeding via de verzekering. De omstandigheden van het incident bepalen of de aansprakelijkheid van het ziekenhuis en/of de artsen betrokken is.

Materiële schade of verlies van persoonlijke goederen

Niet elke melding van materiële schade geeft recht op een vergoeding. Dit hangt af van de exacte omstandigheden en of het H. Hartziekenhuis Mol hiervoor aansprakelijk is. Louter verlies of diefstal van persoonlijke goederen geeft zelden aanleiding tot tussenkomst van de verzekering.

Medisch incident of ongeval

Een medisch incident of ongeval is een onbedoelde gebeurtenis die tot schade bij de patiënt heeft geleid, had kunnen leiden of nog in de toekomst zou kunnen leiden als gevolg van een medische handeling, een hospitalisatie of een medisch onderzoek.

Er is sprake van een medische fout wanneer een zorgverlener niet gehandeld heeft als een normaal zorgvuldige en omzichtige persoon. Hiermee wordt onder meer bedoeld wanneer een medische behandeling of ingreep niet of niet correct of te laat werd uitgevoerd.

Een complicatie daarentegen doet zich voor wanneer een medische behandeling of ingreep volledig correct wordt uitgevoerd maar er toch problemen ontstaan. Elke behandeling of ingreep heeft een bepaalde kans op complicaties; het optreden van een complicatie kan men spijtig genoeg niet altijd vermijden.

In het geval van een bewezen medische fout in oorzakelijk verband met bewezen schade kan er een tussenkomst van de verzekering zijn; bij een complicatie is dit niet het geval. Het is in de eerste plaats aan de verzekeraar om hierover een standpunt in te nemen.